Zijn vrijgestelde beroepen verplicht om e-facturen te versturen vanaf 2026?
Een nieuwe digitale realiteit, maar niet voor iedereen
Het is begin januari 2026. Dr. Sophie Janssens, huisarts in Antwerpen, krijgt een telefoontje van haar boekhouder. “Sophie, ik heb goed nieuws over die nieuwe e-factureringswet,” zegt hij. “Jij bent volledig vrijgesteld.”
Een paar kilometer verderop is advocaat Marc Peeters druk bezig met de implementatie van zijn nieuwe factureringssoftware. Voor hem geldt de volledige e-factureringsplicht – elke factuur naar een bedrijf gaat voortaan digitaal via het Peppol-netwerk. Hij ziet de voordelen: snellere verwerking, minder fouten, automatische boekhouding.
Twee professionals, twee verschillende situaties. En dat roept de vraag op: zijn vrijgestelde natuurlijke personen en rechtspersonen na 1 januari 2026 verplicht om in België e-facturen te versturen en ontvangen?
Het antwoord: Nee, als ze uitsluitend btw-vrijgestelde activiteiten onder artikel 44 van het Btw-Wetboek uitvoeren. Maar zoals altijd in België, is de praktijk genuanceerder.
Waarom deze digitalisering?
België moderniseert zijn btw-systeem volgens Europese richtlijnen. De wet van 17 maart 2024 legt de basis, het Koninklijk Besluit van 8 juli 2025 regelt de praktische uitwerking. Het doel: efficiëntere verwerking, betere controle, snellere betalingen en minder administratieve fouten. Voor veel bedrijven betekent dit een welkome modernisering van hun processen.
Het belangrijkste principe uit dit Koninklijk Besluit: “Wanneer één van de partijen in een transactie niet onderworpen is aan e-facturering, dan moet er geen e-factuur worden uitgereikt.”
Deze bepaling zorgt voor een praktische balans tussen digitalisering en de realiteit van verschillende sectoren.
Wie blijft buiten de e-factureringsplicht?
Medische en paramedische beroepen
Dr. Janssens kan haar huidige werkwijze behouden. Zij behandelt dagelijks patiënten, schrijft medicijnen voor, doet huisbezoeken. Al deze therapeutische handelingen vallen onder artikel 44, §1 van het Btw-Wetboek. Ze mag blijven factureren zoals ze gewend is – papier, PDF, of haar huidige systeem.
Dit geldt voor een uitgebreide lijst medische en paramedische beroepen:
Artsen en tandartsen – voor medisch noodzakelijke behandelingen. Therapeutische zorg staat voorop.
Kinesitherapeuten zoals Tom uit Gent, die dagelijks patiënten met rugklachten behandelt. Hij kan zijn vertrouwde werkwijze voortzetten.
Psychologen en psychiaters die therapiesessies verzorgen. Hun therapeutische werk valt volledig onder de vrijstelling.
Verpleegkundigen en verzorgers in de thuiszorg kunnen zich blijven focussen op hun zorgtaken.
Vroedvrouwen die zwangere vrouwen begeleiden en bevallingen begeleiden.
Apothekers voor hun farmaceutische dienstverlening aan patiënten.
Dierenartsen wanneer ze huisdieren behandelen.
Logopedisten, ergotherapeuten, diëtisten met een therapeutisch doel – allemaal vrijgesteld van de e-factureringsplicht.
Belangrijk om te weten: vrijgesteld betekent niet dat deze professionals geen e-facturen mogen gebruiken. Veel zorgverleners kiezen er bewust voor om toch over te stappen naar digitaal factureren. Het Vlaams Artsensyndicaat wijst op de voordelen: “E-facturatie is weliswaar een waardevolle optimalisatie voor uw boekhouding om sneller en correcter de aankoopfacturen te ontvangen.” Fouten door manuele invoer worden vermeden, betalingen verlopen sneller, en de integratie met boekhoudsoftware verloopt vlotter. De vrijstelling geeft deze beroepen simpelweg de keuze – ze kunnen op hun eigen tempo digitaliseren wanneer het voor hen meerwaarde biedt.
De zorgsector behoudt flexibiliteit
Maria Rodriguez leidt een thuiszorgorganisatie in Luik met vijftig medewerkers die dagelijks ouderen ondersteunen. Ook voor Maria verandert er niets. Thuiszorgdiensten, rusthuizen, dagverzorgingscentra – ze behouden hun huidige facturatiesystemen.
De wetgever erkent de specifieke context van deze sector. Dit geldt ook voor:
- Centra voor gehandicaptenzorg
- Revalidatiecentra
- Psychiatrische verzorgingstehuizen
- Serviceflats met zorgdiensten
- Palliatieve zorgcentra
Onderwijs en cultuur
Professor De Wit van de KU Leuven geeft les, doet onderzoek, begeleidt studenten. Ook onderwijsinstellingen blijven buiten de e-factureringsplicht. Universiteiten, hogescholen, scholen, muziekacademies, bibliotheken, musea – allemaal vrijgesteld onder artikel 44.
Wie stapt over naar digitaal factureren?
Juridische professionals maken de digitale transitie
Advocaten zijn sinds 2014 btw-plichtig geworden. Notarissen al sinds 2012, gerechtsdeurwaarders eveneens. Voor hen betekent 2026 een belangrijke moderniseringsstap.
Marc Peeters, onze advocaat uit het begin, moet vanaf 1 januari 2026:
- Aansluiten bij het Peppol-netwerk (direct of via een dienstverlener)
- Elke factuur naar een bedrijf digitaal en gestructureerd versturen
- Inkomende e-facturen kunnen ontvangen en verwerken
Voor veel kantoren betekent dit een kans om hun administratie te stroomlijnen. Automatische verwerking, directe koppeling met de boekhouding, snellere betalingen – de voordelen zijn aanzienlijk.
Pro deo-bijstand blijft overigens btw-vrijgesteld, maar voor de reguliere dienstverlening geldt de digitale standaard.
Gemengde activiteiten: maatwerk vereist
Interessant wordt het bij professionals met verschillende activiteiten. Neem Dr. Van den Berg, plastisch chirurg in Brussel. Hij voert twee soorten ingrepen uit:
- Reconstructieve chirurgie na een ongeval = therapeutisch = vrijgesteld
- Esthetische ingrepen zonder medische noodzaak = btw-belast
Voor reconstructieve ingrepen blijft de huidige facturatie mogelijk. Voor esthetische behandelingen aan bedrijven geldt de e-factureringsplicht.
Of kinesitherapeute Lisa Maes. Overdag behandelt ze patiënten (vrijgesteld), ‘s avonds geeft ze workshops aan bedrijven over ergonomie (btw-belast). Voor haar workshops moet ze e-facturen kunnen uitreiken, voor haar therapiesessies niet.
De kernregel: je bent alleen volledig vrijgesteld als je UITSLUITEND vrijgestelde activiteiten uitvoert. Bij gemengde activiteiten geldt voor het btw-belaste deel de e-factureringsplicht.
Praktisch advies voor gemengde activiteiten: Als je toch al e-factureringscapaciteit moet opzetten voor je btw-belaste diensten, overweeg dan om deze ook te gebruiken voor je vrijgestelde activiteiten. Dit voorkomt een dubbele administratie en vermindert het risico op fouten. Je kunt immers per klant bepalen hoe je factureert – gebruik e-facturering waar mogelijk, maar behoud de flexibiliteit om traditioneel te factureren wanneer een klant dit prefereert. Eén geïntegreerd systeem voor al je facturatie is vaak efficiënter dan twee parallelle processen.
Praktijkvoorbeelden
Voorbeeld 1: De huisarts en het bouwbedrijf
Dr. Janssens behandelt werknemers van een lokaal bouwbedrijf. Het bedrijf betaalt de consultaties rechtstreeks. E-factuur nodig? Nee. Ze is vrijgesteld en mag haar huidige facturatiewijze behouden.
Voorbeeld 2: Het IT-bedrijf en de psycholoog
Een softwarebedrijf levert een praktijkbeheersysteem aan psychologe Emma Claes. Het IT-bedrijf is btw-plichtig en heeft e-factureringscapaciteit. Maar Emma is vrijgesteld onder artikel 44.
Resultaat: Het IT-bedrijf mag Emma een factuur sturen volgens haar voorkeur. De regel “als één partij vrijgesteld is, geen e-factuur vereist” werkt in beide richtingen.
Voorbeeld 3: De tandarts met productverkoop
Tandarts Jan Vermeulen verkoopt naast zijn praktijk elektrische tandenborstels aan apotheken. Voor zijn tandheelkundige behandelingen: vrijgesteld. Voor productverkoop aan andere bedrijven: e-factuur verplicht vanaf 2026.
Jan splitst zijn administratie. Voor de productverkoop profiteert hij van de voordelen van e-facturering: snellere betalingen en automatische verwerking.
De implementatie: verschillende routes naar digitalisering
Voor wie de overstap maakt naar e-facturering zijn er meerdere opties:
Direct Peppol-aansluiting Voor organisaties met technische expertise. Maximale controle en flexibiliteit.
Via boekhoudsoftware De meeste moderne pakketten integreren Peppol-functionaliteit naadloos.
Service providers Gespecialiseerde dienstverleners die de technische aspecten voor je regelen.
Overheidsplatform Mercurius Gratis basisfunctionaliteit voor wie wil starten met e-facturering.
De overheid ondersteunt de transitie met fiscale maatregelen:
- 20% investeringsaftrek voor digitale investeringen vanaf 2025
- 120% kostenaftrek voor kleine ondernemingen op softwareabonnementen (2024-2027)
Handhaving en sancties
Vanaf 1 januari 2026 gelden de regels zonder overgangsperiode:
- Eerste technische overtreding: €1.250
- Herhaalde overtredingen: €5.000
- Zware btw-overtredingen: Tot 200% van het btw-bedrag (max €80.000)
- Systematische niet-naleving: Tot 4% van de jaaromzet
Voor vrijgestelde professionals is het belangrijk om op facturen te vermelden: “Vrijgesteld van btw krachtens artikel 44 van het Btw-Wetboek.” Dit voorkomt misverstanden.
Vooruitblik: verdere digitalisering
2026 is een mijlpaal in de digitalisering. In 2028 volgt e-reporting: real-time doorsturen van transactiedata naar de overheid voor nog betere monitoring en fraudebestrijding.
Tegen 2030 moet België voldoen aan de Europese ViDA-richtlijn (VAT in the Digital Age), wat verdere harmonisatie brengt voor grensoverschrijdende transacties.
Samengevat
De e-factureringsverplichting vanaf 2026 markeert een belangrijke modernisering van het Belgische btw-systeem. Voor veel bedrijven brengt dit welkome efficiëntiewinsten. Tegelijkertijd erkent de wetgever dat bepaalde sectoren hun eigen werkwijze moeten kunnen behouden.
Professionals die uitsluitend btw-vrijgestelde activiteiten onder artikel 44 uitvoeren, blijven volledig buiten de e-factureringsverplichting. Dit betreft vooral medische en paramedische beroepen met een therapeutisch doel, thuiszorgdiensten, sociale instellingen, onderwijsinstellingen en culturele organisaties.
Voor btw-plichtige professionals zoals advocaten, notarissen en bedrijven betekent 2026 de start van efficiëntere, digitale facturatie. Voor professionals met gemengde activiteiten is een analyse van de verschillende diensten essentieel.
De komende maanden zijn cruciaal voor een goede voorbereiding. Analyseer je activiteiten, bepaal je status, en maak waar nodig de overstap naar digitaal. De toekomst van factureren is digitaal, maar met respect voor de diversiteit van het Belgische economische landschap.
