Zuid-Afrika kiest voor Peppol 5-corner model: Wat betekent de verplichte e-facturatie vanaf 2028 voor haar handelspartners?

Op 16 augustus 2025 publiceerden het Zuid-Afrikaanse Ministerie van Financiën (National Treasury) en de South African Revenue Service (SARS) de Draft 2025 Tax Administration Laws Amendment Bill. Dit wetsvoorstel introduceert voor het eerst formele definities van elektronische facturatie en kondigt de implementatie aan van een interoperability framework voor real-time belastingdata-uitwisseling. Met deze stap staat Zuid-Afrika op het punt de eerste grote Afrikaanse economie te worden die verplichte business-to-business elektronische facturatie invoert via het internationale Peppol-netwerk.

Voor bedrijven die actief zijn op de Zuid-Afrikaanse markt – technologieleveranciers, exporteurs van hoogwaardige producten, logistieke dienstverleners, of consultancy firms – heeft deze ontwikkeling directe implicaties. Zuid-Afrika kiest bewust voor hetzelfde Peppol-gebaseerde 5-corner model dat België en Frankrijk implementeren. Dit betekent dat bedrijven die al investeren in Peppol-connectiviteit voor Europa, deze infrastructuur mogelijk kunnen hergebruiken voor hun Zuid-Afrikaanse handelsrelaties. Een strategische kans die verder reikt dan alleen compliance.

De feiten op een rij

Het wetsvoorstel introduceert formele definities van “electronic invoice”, “electronic report” en een “interoperability framework” voor veilige real-time belastingdata-uitwisseling. Deze juridische basis maakt de weg vrij voor verplichte elektronische facturatie in alle business-to-business transacties.

De belangrijkste elementen:

• Implementatie: 2028 of later (exacte datum wordt nog bepaald)
• Model: Peppol-gebaseerd 5-corner model met real-time VAT-rapportage
• Toepassingsgebied: Alle VAT-geregistreerde B2B-transacties
• Huidige status: Draft wetgeving gepubliceerd, tweede publieke consultatie verwacht eind 2025
• Finale wetgeving: Verwacht in 2026

Waarom deze verandering?

Zuid-Afrika kampt met substantiële VAT-fraude. Schattingen lopen uiteen van ZAR 22 miljard tot ZAR 50 miljard (circa €1,1 tot €2,5 miljard) aan gederfde belastinginkomsten per jaar. De regering zocht oorspronkelijk naar alternatieven voor een geplande BTW-verhoging van 15% naar 16%, die uiteindelijk werd geschrapt. In plaats daarvan koos men voor digitalisering van het belastingsysteem via e-facturatie en real-time rapportage.

Context: Zuid-Afrika’s e-facturatie geschiedenis

E-facturatie is momenteel vrijwillig in Zuid-Afrika, maar wel aan strikte regels gebonden sinds december 2021. SARS heeft gedetailleerde vereisten gepubliceerd voor bedrijven die ervoor kiezen elektronisch te factureren. De nieuwe wetgeving markeert de verschuiving van vrijwillig naar verplicht – een fundamentele koerswijziging die het land in lijn brengt met internationale trends.

Het Peppol 5-corner model: Hoe werkt het?

Zuid-Afrika overweegt nadrukkelijk een Peppol-gebaseerd 5-corner model, ook bekend als het Decentralized Continuous Transaction Control and Exchange (DCTCE) model. Dit is hetzelfde model dat België implementeert vanaf 2026 en Frankrijk vanaf 2026-2027.

De vijf hoeken uitgelegd:

Corner 1 – Verzendend bedrijf (Supplier): Het Zuid-Afrikaanse bedrijf dat de factuur uitgeeft, of een internationaal bedrijf met Zuid-Afrikaanse vestiging.

Corner 2 – Access Point van verzender: De gecertificeerde Peppol Service Provider die de factuur valideert volgens Zuid-Afrikaanse specificaties en verstuurt via het Peppol-netwerk. Deze provider rapporteert tegelijkertijd transactiedata aan SARS.

Corner 3 – Access Point van ontvanger: De gecertificeerde provider die de factuur ontvangt en levert aan de klant.

Corner 4 – Ontvangende bedrijf (Buyer): Het Zuid-Afrikaanse bedrijf dat de factuur ontvangt.

Corner 5 – SARS (South African Revenue Service): De belastingdienst ontvangt automatisch rapportage van alle transactiedata voor real-time VAT-monitoring en fraudedetectie.

Wat maakt dit anders dan andere modellen?

In tegenstelling tot gecentraliseerde clearance-modellen zoals in Italië (SDI), Polen (KSeF) of Griekenland (myDATA), vereist het 5-corner model geen pre-validatie door de belastingdienst voordat de factuur naar de klant gaat. De uitwisseling tussen bedrijven en de rapportage aan SARS gebeuren parallel, niet sequentieel.

Voordelen van het 5-corner model:

• Geen pre-clearance bottleneck: Facturen worden niet vertraagd door overheidsvalidatie
• Internationale interoperabiliteit: Directe compatibiliteit met Belgische, Franse en andere Peppol-markten
• Gedecentraliseerde architectuur: Geen single point of failure bij één centraal overheidsplatform
• Marktwerking: Concurrentie tussen gecertificeerde providers op prijs, functionaliteit en service
• Real-time compliance: SARS ontvangt transactiedata in real-time zonder de factuurstroom te blokkeren

Waarom kiest Zuid-Afrika voor Peppol?

SARS heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar verschillende e-facturatie modellen voordat het de Peppol-richting koos. Het agentschap bestudeerde implementaties in:

• Italië: Gecentraliseerd SDI clearance platform
• Polen: Centraal KSeF systeem met verplichte pre-validatie
• Chili: Latijns-Amerikaans clearance model
• India: Grootschalig centraal systeem
• Uganda: Afrikaans fiscalisatie-experiment
• Frankrijk en België: Peppol 5-corner modellen
• EU ViDA: Europese VAT in the Digital Age richtlijn
• Verenigd Koninkrijk: Peppol-gebaseerde plannen voor 2029

De strategische overwegingen:

Zuid-Afrika’s economie is internationaal georiënteerd. Het land is een belangrijke handelspartner voor Europa, en de connectie met het internationale Peppol-netwerk elimineert handelsbarrières. Door voor Peppol te kiezen, kunnen Zuid-Afrikaanse bedrijven dezelfde infrastructuur gebruiken voor handel met Europa, Azië-Pacific (Singapore, Australië, Japan) en eventuele toekomstige Afrikaanse Peppol-landen.

De timing is strategisch: Door in 2028 te implementeren, kan Zuid-Afrika leren van de ervaringen van België (januari 2026), Frankrijk (september 2026), Ierland (november 2028) en andere early adopters. Het land ziet de kinderziektes, best practices en valkuilen voordat het eigen systeem live gaat.

De Zuid-Afrikaanse context: Meer dan alleen e-facturatie

Het e-facturatie initiatief maakt deel uit van een breder VAT Modernisation Project dat SARS uitrolt. Dit project omvat:

1. Modernisering VAT-aangiftes: Nieuwe, meer gedetailleerde VAT-aangiftes met disaggregated data fields. De structuur wordt gebaseerd op transactiedata uit e-facturen, wat pre-filling mogelijk maakt.

2. Digital data transmission: Alle belastingdata wordt digitaal en gestructureerd uitgewisseld. Dit gaat verder dan alleen facturen – denk aan creditnota’s, debetnota’s en andere transactiedocumenten.

3. Continuous Transaction Controls (CTC): Real-time monitoring van transacties in plaats van periodieke controles achteraf. Dit is de kern van het 5-corner model.

4. Stakeholder engagement: Intensieve consultatie met bedrijven, software providers, accountants en brancheverenigingen om het systeem praktisch werkbaar te maken.

De economische prikkel:

Door BTW-fraude terug te dringen met ZAR 22-50 miljard per jaar, vermijdt de regering een politiek gevoelige BTW-verhoging. E-facturatie wordt gezien als een win-win: betere compliance én lagere administratieve lasten voor eerlijke bedrijven door automatisering.

Wanneer geldt de verplichting voor wie?

Dit is de cruciale vraag voor internationale bedrijven. De exacte scope wordt nog uitgewerkt in de wetgeving, maar op basis van de Draft Bill en internationale vergelijkingen kunnen we het volgende verwachten:

De verplichting geldt waarschijnlijk voor:

• Alle VAT-geregistreerde bedrijven met een zetel of hoofdkantoor in Zuid-Afrika
• Buitenlandse bedrijven met een vaste inrichting (fixed establishment/permanent establishment) in Zuid-Afrika
• Alle binnenlandse B2B-transacties waarbij beide partijen VAT-geregistreerd zijn

De verplichting geldt waarschijnlijk NIET voor:

• Buitenlandse leveranciers zonder vaste inrichting in Zuid-Afrika (maar details moeten nog worden bevestigd)
• B2C-transacties (zakelijk naar particulier)
• Bepaalde vrijgestelde transacties
• Mogelijk: kleine ondernemingen onder een bepaalde omzetdrempel (nog te bepalen)

Belangrijk: De definitieve scope wordt verduidelijkt in de finale wetgeving (verwacht 2026) na de tweede publieke consultatie eind 2025. Voor buitenlandse leveranciers is dit een kritiek punt om te volgen.

Scenario’s voor internationale bedrijven die handelen met Zuid-Afrika

Laten we drie concrete situaties doorlopen die illustreren hoe het mandaat internationale ondernemers met een handelsrelatie met Zuid-Afrikaanse bedrijven en/of organisaties kan raken.

Scenario 1: De Nederlandse exporteur zonder vestiging in Zuid-Afrika

AgriTech Solutions BV uit Wageningen exporteert geavanceerde kastuinbouw-technologie naar Cape Agricultural Distributors (Pty) Ltd in Kaapstad. AgriTech heeft geen kantoor of personeel in Zuid-Afrika, maar wel een Zuid-Afrikaanse VAT-registratie voor deze leveringen.

De waarschijnlijke realiteit:

Op basis van internationale patronen vallen buitenlandse leveranciers zonder vaste inrichting vaak buiten het B2B e-facturatie mandaat. AgriTech zou dus kunnen blijven factureren zoals gewoonlijk via PDF of traditionele methoden.

Maar – en dit is cruciaal:

Cape Agricultural Distributors is vanaf 2028 wél verplicht om alle facturen van Zuid-Afrikaanse leveranciers elektronisch te ontvangen en te verwerken via het Peppol-netwerk. Dit betekent dat het Zuid-Afrikaanse bedrijf twee verschillende factuurverwerkingskanalen moet onderhouden:

• Elektronische facturen via Peppol voor alle Zuid-Afrikaanse leveranciers (automatische verwerking, pre-filled VAT returns, real-time compliance)
• Traditionele facturen van internationale leveranciers zoals AgriTech (handmatige verwerking, geen automatische integratie)

Het dubbele administratieprobleem:

Voor Cape Agricultural ontstaat er aanzienlijke complexiteit. Ze moeten twee parallelle systemen onderhouden, wat leidt tot verhoogde operationele kosten. De verwerking wordt foutgevoeliger doordat er geen uniforme processen zijn. BTW-verwerking voor internationale facturen verloopt minder efficiënt omdat deze handmatig moet gebeuren. Dit resulteert vaak in langere betalingstermijnen voor niet-e-facturen omdat de verwerking meer tijd kost.

De strategische kans voor AgriTech:

Hoewel niet verplicht, kan vrijwillige adoptie van Peppol-gebaseerde e-facturatie substantiële voordelen bieden:

• Sterkere klantrelaties: Je verlicht de administratieve last van je Zuid-Afrikaanse klanten
• Snellere betalingen: E-facturen worden doorgaans sneller verwerkt
• Concurrentievoordeel: Je onderscheidt je van concurrenten die traditioneel blijven
• Toekomstbestendigheid: Als Zuid-Afrika later uitbreidt naar alle leveranciers, ben je al klaar
• Herbruikbaarheid: Investering in Peppol werkt ook voor België, Frankrijk en andere markten

Scenario 2: Het Duitse bedrijf met Zuid-Afrikaanse vestiging

Automotive Components GmbH uit Stuttgart heeft een productie-faciliteit in Durban met eigen personeel, machines, magazijnen en verkoopkantoor. Vanuit deze Zuid-Afrikaanse vestiging leveren zij onderdelen aan Zuid-Afrikaanse autofabrikanten en dealers.

De realiteit:

Buitenlandse ondernemingen met een vaste inrichting (permanent establishment) in Zuid-Afrika worden beschouwd als Zuid-Afrikaanse belastingplichtigen voor transacties die via die inrichting lopen. Automotive Components GmbH valt volledig onder het e-facturatie mandaat.

Vanaf 2028 moet het bedrijf:

• Alle facturen elektronisch verzenden via een gecertificeerde Peppol Access Point
• Hun Duitse ERP-systemen integreren met het Zuid-Afrikaanse e-facturatie framework
• Personeel trainen in de nieuwe processen
• Het vereiste factuurformaat implementeren (waarschijnlijk Peppol BIS Billing 3.0 of Zuid-Afrikaanse variant)
• Voldoen aan alle Zuid-Afrikaanse compliance-vereisten en rapportage aan SARS

Het criterium: vaste inrichting

Niet de nationaliteit van het moederbedrijf bepaalt de verplichting, maar de aanwezigheid van een permanent establishment op Zuid-Afrikaans grondgebied.

Voorbeelden van vaste inrichtingen:

• Productie-faciliteiten en fabrieken
• Kantoren met permanent personeel
• Distributiecentra en magazijnen
• Service centers en after-sales faciliteiten
• Vaste vertegenwoordigers met beslissingsbevoegdheid

Geen vaste inrichting:

• Tijdelijke projecten van enkele maanden
• Louter opslag zonder verdere commerciële activiteiten
• Agenten zonder vertegenwoordigingsbevoegdheid
• Incidentele zakelijke aanwezigheid voor meetings of beurzen

Scenario 3: De Belgische consultant zonder Zuid-Afrikaanse vestiging

Strategy Consulting BVBA uit Antwerpen biedt managementadvies aan Zuid-Afrikaanse mining companies en financiële instellingen. Het bedrijf heeft een Zuid-Afrikaanse VAT-registratie voor bepaalde projecten maar geen fysieke aanwezigheid – consultants vliegen in voor opdrachten en werken vanaf hotels of klantlocaties.

De waarschijnlijke realiteit:

Geen vaste inrichting betekent waarschijnlijk geen e-facturatie verplichting. Strategy Consulting kan blijven factureren zoals gewoonlijk.

Het gevolg:

Hun Zuid-Afrikaanse klanten worden vanaf 2028 geconfronteerd met het dubbele administratieprobleem: elektronische facturen van Zuid-Afrikaanse leveranciers en traditionele facturen van internationale partners.

De strategische overweging:

Voor consultancy firms die sterk focussen op Zuid-Afrika kan vrijwillige Peppol-adoptie een concurrentievoordeel bieden. Vooral als je al Peppol gebruikt voor Belgische klanten (mandaat sinds januari 2026), is de uitbreiding naar Zuid-Afrika relatief eenvoudig. Je gebruikt dezelfde infrastructuur voor meerdere markten, wat de investering rendabel maakt.

Europees-Zuid-Afrikaanse handelsrelaties: De context

Om de impact van het e-facturatie mandaat te begrijpen, is het belangrijk om te weten hoe substantieel de Europees-Zuid-Afrikaanse handelsrelaties zijn.

Handelscijfers:

Zuid-Afrika is een belangrijke handelspartner voor Europa. De Europese Unie is Zuid-Afrika’s grootste handelspartner, goed voor ongeveer 30% van de totale Zuid-Afrikaanse handel. In 2023 bedroeg de bilaterale handel tussen de EU en Zuid-Afrika meer dan €40 miljard.

Europese export naar Zuid-Afrika:

• Machines en mechanische apparaten
• Transportmiddelen en onderdelen
• Chemische producten en pharmaceuticals
• Elektrische machines en apparatuur
• Landbouwproducten en verwerkte voeding

Zuid-Afrikaanse export naar Europa:

• Mineralen en metalen (platina, palladium, chroom, mangaan)
• Landbouwproducten (fruit, wijn, noten)
• Chemische producten
• Voedingsmiddelen en dranken

Belangrijke Europese handelspartners:

Nederland: Met meer dan €5,7 miljard bilaterale handel is Nederland Zuid-Afrika’s op twee na grootste Europese handelspartner. Nederlandse specialisaties: haven en logistiek, agri-food technologie, water management.

Duitsland: De grootste Europese handelspartner met sterke focus op automotive, engineering en chemie. Duitse bedrijven hebben substantiële productie-faciliteiten in Zuid-Afrika.

Verenigd Koninkrijk: Ondanks Brexit blijft het VK een belangrijke partner, vooral in financiële diensten, mining technologie en consultancy.

Frankrijk: Sterk in infrastructuur, energie en retailsectoren met grote bedrijven zoals Carrefour en Total actief in Zuid-Afrika.

Italië en Spanje: Belangrijke partners in textiel, mode en voedingsmiddelenindustrie.

Europese bedrijven in Zuid-Afrika:

Meer dan 1.500 Europese bedrijven zijn actief in Zuid-Afrika, geconcentreerd in:

• Automotive: BMW, Mercedes-Benz, Volkswagen met grote productie-faciliteiten
• Chemie en pharmaceuticals: BASF, Bayer, diverse specialty chemicals
• Technologie en IT: SAP, software-ontwikkelaars, IT-dienstverleners
• Engineering: Siemens, ABB, industriële automatisering
• Retail en consumer goods: Carrefour, Unilever, diverse fashion brands
• Financiële diensten: Europese banken en verzekeraars

Voor veel van deze bedrijven geldt: als ze een vestiging in Zuid-Afrika hebben, vallen ze onder het mandaat. Als ze vanuit Europa exporteren, blijven ze waarschijnlijk uitgezonderd maar kunnen ze strategisch kiezen voor vrijwillige adoptie.

Vergelijking met andere Afrikaanse ontwikkelingen

Zuid-Afrika is niet het enige Afrikaanse land dat e-facturatie implementeert. Het continent beweegt richting digitalisering van belastingsystemen.

Nigeria: Al operationeel sinds augustus 2025

Nigeria lanceerde in augustus 2025 als eerste Afrikaanse land een volledig Peppol-conform B2G Electronic Fiscal System. MTN Nigeria verstuurde het continent’s eerste elektronische factuur naar de Federal Inland Revenue Service. Binnen twee weken hadden al 1.000 van de 5.000 grote bedrijven hun systemen geïntegreerd.

Nigeria hanteert echter een gecentraliseerd clearance-model (4-corner met pre-validatie), niet het gedecentraliseerde 5-corner model dat Zuid-Afrika overweegt. Het systeem is vooralsnog beperkt tot B2G-transacties; een eventuele uitbreiding naar B2B wordt nog overwogen.

Eswatini (Swaziland): Fiscalisatie-project voor 2028

Het kleinere buurland Eswatini heeft een Expression of Interest gepubliceerd voor leveranciers van fiscalisatie-technologie, met een beoogde implementatie in januari 2028. Het land kijkt naar internationale modellen, inclusief potentiële Peppol-adoptie.

Tunesië: E-facturatie pionier “El Fatoura”

Tunesië voerde al eerder een e-facturatie systeem in genaamd “El Fatoura”, wat het land tot een van de Afrikaanse koplopers maakt in digitale belastingadministratie. Het systeem is echter niet Peppol-gebaseerd.

De Zuid-Afrikaanse voortrekkersrol:

Als Zuid-Afrika succesvol een Peppol-gebaseerd systeem implementeert, zou dit een blauwdruk kunnen zijn voor andere Afrikaanse landen. De combinatie van een grote economie, sterke internationale handelsrelaties en adoptie van internationale standaarden maakt Zuid-Afrika tot een potentieel model voor continentale digitalisering.

De tijdlijn: Van consultatie tot implementatie

Hoewel de exacte implementatiedatum nog niet vastligt, kunnen we een tijdlijn schetsen op basis van de huidige planning en internationale vergelijkingen.

Augustus 2025:

• Draft 2025 Tax Administration Laws Amendment Bill gepubliceerd
• Definities geïntroduceerd voor e-invoicing en interoperability framework
• Eerste stakeholder feedback verzameld

Eind 2025 – Begin 2026:

• Tweede publieke consultatie over technische en juridische vereisten
• Intensieve stakeholder engagement met bedrijven, software providers, accountants
• SARS publiceert meer details over het VAT data model
• Specificaties voor digital data transmission worden uitgewerkt

Medio 2026:

• Definitieve wetgeving verwacht
• Bevestiging van implementatiedatum (waarschijnlijk 2028)
• Publicatie van technische specificaties en standaarden
• Accreditatiecriteria voor Peppol Service Providers
• Mogelijke gefaseerde implementatie aangekondigd (grote bedrijven eerst?)

2026-2027:

• Ontwikkeling van software en integraties door providers
• Eerste testomgevingen beschikbaar voor early adopters
• Training en awareness programma’s door SARS
• Certificering van Peppol Access Point providers
• Publicatie van guidance en best practices

2027-2028:

• Intensieve voorbereidingsfase voor bedrijven
• Grootschalige implementatieprojecten bij grote ondernemingen
• Pilot programma’s en testfases
• Mogelijk soft launch voor vrijwillige early adopters
• Helpdesk en support scaling bij SARS

2028 (of later):

• GO-LIVE: E-facturatie wordt verplicht
• Mogelijk gefaseerde invoering (grote bedrijven eerst, MKB later)
• Sancties voor non-compliance (details nog te bepalen)

2028-2029:

• Monitoring en optimalisatie van het systeem
• Evaluatie van early adopter ervaringen
• Mogelijke aanpassingen op basis van praktijk
• Geleidelijke uitrol naar alle bedrijven

Na 2030:

• Mogelijke alignering met EU ViDA-vereisten
• Potentiële integratie met andere Afrikaanse systemen
• Verdere optimalisatie en nieuwe functionaliteit

De voordelen van early adoption

Hoewel implementatie pas in 2028 of later verplicht wordt, zijn er substantiële voordelen voor bedrijven die vroeg beginnen met voorbereiding of vrijwillige implementatie.

1. Leren zonder druk

Early adopters kunnen experimenteren en optimaliseren zonder de stress van een naderende compliance deadline. Je ontdekt kinderziektes, traint personeel en verfijnt processen in alle rust.

2. Concurrentievoordeel

Door nu te beginnen, positioneer je je als digitale leider in je sector. Voor leveranciers aan Zuid-Afrikaanse bedrijven kan dit een verkoopargument worden: “Wij kunnen al elektronisch factureren via Peppol, wat uw administratie vereenvoudigt.”

3. Betere klantrelaties

Zuid-Afrikaanse klanten zullen vanaf 2028 worstelen met twee factuurkanalen. Door vrijwillig elektronisch te factureren, verlicht je hun administratieve last aanzienlijk. Dit versterkt loyaliteit en kan snellere betalingen opleveren.

4. Kostenbesparingen

E-facturatie elimineert handmatig werk. Geschat wordt dat verwerking van een traditionele factuur €20-€30 kost, terwijl een e-factuur €5-€10 kost. Bij grote volumes zijn de besparingen substantieel.

5. Herbruikbare investering

Een Peppol-investering voor Zuid-Afrika is direct bruikbaar voor:

• België (verplicht sinds januari 2026)
• Frankrijk (verplicht vanaf september 2026)
• Ierland (gefaseerd vanaf november 2028)
• VK (verplicht vanaf april 2029)
• EU-breed (ViDA vanaf juli 2030)
• Australië, Singapore, Japan en andere Peppol-landen

6. Toegang tot early adopter support

SARS zal waarschijnlijk intensievere ondersteuning bieden aan early adopters tijdens pilotfases. Je krijgt direct contact met beleidsmakers en kunt meedenken over praktische implementatie.

Praktisch advies per stakeholder

Voor bedrijven met Zuid-Afrikaanse vestiging

Onmiddellijke acties (nu – 2026):

1. Monitor de consultatie: Volg de tweede publieke consultatie (verwacht eind 2025) en eventuele SARS-publicaties. Overweeg om feedback in te dienen als stakeholder.
2. Inventariseer je situatie:
   • Hoeveel facturen verstuur en ontvang je maandelijks in Zuid-Afrika?
   • Welk ERP of accounting systeem gebruik je?
   • Zijn je systemen al Peppol-ready voor andere markten?
   • Wat is je huidige VAT-compliance proces?
3. Evalueer je softwareleverancier: Vraag je ERP-provider:
   • Wat is jullie Zuid-Afrika e-facturatie roadmap?
   • Wanneer komt Peppol-ondersteuning voor Zuid-Afrika beschikbaar?
   • Kunnen systemen integreren met Zuid-Afrikaanse Peppol Access Points?
   • Wat zijn de kosten?
4. Begin met scenario-planning: Ontwikkel verschillende implementatiescenario’s afhankelijk van:
   • Of je vestiging in fase 1 of 2 valt (indien gefaseerde implementatie)
   • Welke interne systemen aangepast moeten worden
   • Wat de kosten en tijdsinvestering zijn

Medio 2026 – 2027:

1. Selecteer een Peppol Access Point provider: Zodra SARS accreditatiecriteria publiceert, evalueer providers op:
   • Zuid-Afrika-specifieke expertise
   • Internationale ervaring met andere mandaten
   • Integratiemogelijkheden met je ERP
   • Pricing structure (setup, maandelijks, per factuur)
   • Support en service levels
   • Multi-country capabilities (als je ook België, Frankrijk etc. nodig hebt)
2. Begin met implementatie: Zeker als je in de eerste verplichte golf zit, start implementatie in 2027:
   • Technische integratie met je systemen
   • Testing in SARS testomgevingen (zodra beschikbaar)
   • Training van personeel
   • Documentatie van nieuwe processen
3. Communiceer met handelspartners: Informeer zowel klanten als leveranciers over je overgang naar e-facturatie.

2028:

1. Go-live: Zorg dat je ruim voor de deadline compliant bent.
2. Monitor en optimaliseer: De eerste maanden zul je processen moeten verfijnen op basis van praktijkervaringen.

Voor Nederlandse exporteurs zonder Zuid-Afrikaanse vestiging

Strategische evaluatie (nu):

1. Beoordeel je Zuid-Afrikaanse klantportfolio:
   • Hoeveel Zuid-Afrikaanse klanten heb je?
   • Wat is het totale facturatievlume naar deze markt?
   • Zijn dit strategische, langetermijnrelaties?
   • Hoeveel facturen per jaar stuur je naar Zuid-Afrika?
2. Analyseer je huidige Peppol-status:
   • Gebruik je al Peppol voor België, Frankrijk of andere markten?
   • Heb je al een Peppol Access Point provider?
   • Zo ja, ondersteunt deze ook Zuid-Afrika (of kan deze dit toevoegen)?
3. Bereken de business case voor vrijwillige adoptie:
   

Evaluatie: De business case is het sterkst bij strategische, langetermijnrelaties met substantieel factuurvolume, vooral wanneer je al investeert in Peppol voor andere markten. Vergelijk offertes van verschillende providers en vraag specifiek naar hun Zuid-Afrika-ondersteuning en multi-country mogelijkheden.

Communicatie met Zuid-Afrikaanse klanten (2026-2027):

Begin tijdig het gesprek met je belangrijkste Zuid-Afrikaanse klanten:

“Geachte klant,

Zoals u waarschijnlijk weet, implementeert Zuid-Afrika vanaf 2028 verplichte elektronische facturatie via het Peppol-netwerk voor alle binnenlandse B2B-transacties. Hoewel wij als niet-Zuid-Afrikaanse leverancier waarschijnlijk niet verplicht zijn om via het Zuid-Afrikaanse e-facturatie systeem te factureren, begrijpen we dat dit voor u administratieve complexiteit kan betekenen.

U zult vanaf 2028 twee verschillende factuurverwerkingskanalen moeten onderhouden: elektronische facturen van Zuid-Afrikaanse leveranciers via Peppol, en traditionele facturen van internationale partners zoals ons. Dit kan leiden tot verhoogde kosten en langere verwerkingstijden.

Wij onderzoeken daarom de mogelijkheid om vrijwillig aan te sluiten op het Peppol-netwerk, zodat u al uw facturen uniform kunt verwerken. Dit zou niet alleen uw administratie vereenvoudigen, maar ook onze samenwerking verder versterken door snellere betalingsverwerking en minder administratieve fouten.

We gebruiken Peppol al voor onze Europese klanten [indien van toepassing], dus de uitbreiding naar Zuid-Afrika is voor ons relatief eenvoudig. Wij houden u op de hoogte van onze beslissing zodra de definitieve Zuid-Afrikaanse wetgeving en technische specificaties zijn gepubliceerd.

Heeft u hier vragen over, of heeft u een voorkeur? Laat het ons weten.

Met vriendelijke groet,
[Uw bedrijf]“

Timing voor beslissing:

• Medio 2026: Definitieve wetgeving en scope bekend, maak strategische keuze
• 2027: Implementeer indien je besluit mee te doen
• 2028: Profiteer van early adoption voordelen bij go-live

Voor accountants en adviseurs

Bouw expertise:

1. Investeer in kennis over Peppol en e-facturatie
2. Volg Zuid-Afrikaanse ontwikkelingen via SARS-publicaties
3. Bestudeer België en Frankrijk als voorbeelden van 5-corner modellen
4. Ontwikkel standaard implementatiemethodologieën

Positioneer dienstverlening:

1. Readiness assessments: Evalueer of klanten voorbereid zijn
2. Gap analyses: Wat moet er gebeuren voor compliance?
3. Provider selectie: Help bij kiezen van Peppol Access Point
4. Implementatiebegeleiding: End-to-end ondersteuning
5. Training: Bied workshops aan voor administratieve teams
6. Doorlopende compliance: Periodieke checks en updates

Communiceer proactief:

Begin nu al klanten te informeren over de komende verplichting. Organiseer webinars of informatiesessies specifiek over Zuid-Afrika’s e-facturatie plannen. Help ze een tijdige implementatiestrategie te ontwikkelen.

Potentiële uitdagingen en hoe ermee om te gaan

Hoewel het Peppol 5-corner model substantiële voordelen biedt, zijn er ook uitdagingen waar bedrijven rekening mee moeten houden.

1. Technische complexiteit

Uitdaging: Integratie van bestaande ERP-systemen met Peppol-infrastructuur kan complex zijn, vooral bij legacy systemen.

Oplossing:

• Begin vroeg met assessment van je systemen
• Werk samen met ervaren implementatiepartners
• Overweeg middleware-oplossingen voor legacy systems
• Plan voldoende tijd voor testing

2. Kosten voor MKB

Uitdaging: Kleine en middelgrote bedrijven kunnen implementatiekosten als barrière ervaren.

Oplossing:

• SARS zal waarschijnlijk specifieke ondersteuning bieden voor MKB (zoals Frankrijk en België doen)
• Cloud-gebaseerde facturatieoplossingen met ingebouwde Peppol zijn relatief betaalbaar
• ROI is vaak positief binnen 1-2 jaar door kostenbesparingen

3. Change management

Uitdaging: Personeel moet nieuwe processen en systemen leren.

Oplossing:

• Investeer in training ruim voor de deadline
• Gebruik early adoption periode voor geleidelijke gewenning
• Documenteer processen duidelijk
• Zorg voor goede interne support

4. Onzekerheid over definitieve regelgeving

Uitdaging: Details zijn nog niet volledig uitgewerkt.

Oplossing:

• Volg SARS-publicaties en consultaties nauwlettend
• Bereid je voor op basis van internationale voorbeelden
• Bouw flexibiliteit in je planning
• Werk met adviseurs die meerdere jurisdicties kennen

5. Dual invoicing voor internationale handel

Uitdaging: Zuid-Afrikaanse bedrijven moeten mogelijk twee systemen hanteren.

Oplossing:

• Als internationale leverancier, overweeg vrijwillige Peppol-adoptie
• Als Zuid-Afrikaans bedrijf, kies een provider die beide kanalen goed ondersteunt
• Automatiseer waar mogelijk om handmatig werk te minimaliseren

De bredere Afrikaanse context en toekomstperspectief

Zuid-Afrika’s keuze voor Peppol heeft implicaties die verder reiken dan het land zelf.

Potentiële domino-effect:

Als Zuid-Afrika succesvol is met Peppol-implementatie, kunnen andere Afrikaanse landen volgen. Kandidaten zijn:

• Kenya: Sterke tech-sector, regionale economische leider
• Ghana: Groeiende economie met sterke handelsrelaties
• Botswana: Buurland met vergelijkbare economische structuur
• Namibië: Sterke Zuid-Afrikaanse connecties

African Continental Free Trade Area (AfCFTA):

De AfCFTA, operationeel sinds 2021, beoogt een geïntegreerde Afrikaanse markt. Gestandaardiseerde e-facturatie via Peppol zou intra-Afrikaanse handel aanzienlijk kunnen faciliteren door handelsbarrières te verlagen.

Connectie met EU ViDA:

Zuid-Afrika’s timing (2028) ligt strategisch voor de EU-brede ViDA-vereisten (juli 2030). Europese bedrijven die handelen met Zuid-Afrika bouwen infrastructuur die direct bruikbaar is voor verplichte intra-EU e-facturatie twee jaar later.

Internationale ondersteuning en expertise-uitwisseling:

Zuid-Afrika’s digitale transformatie kan profiteren van internationale expertise en samenwerking:

Europa: Europese landen met Peppol-ervaring kunnen waardevolle kennis delen. België en Frankrijk implementeren vergelijkbare 5-corner modellen en hebben lessons learned over stakeholder consultatie, gefaseerde implementatie en change management. Europese software-industrie heeft proven oplossingen die Zuid-Afrikaans aangepast kunnen worden.

Azië-Pacific: Singapore’s succesvolle Peppol-implementatie (sinds 2019 verplicht voor B2G) biedt een blauwdruk voor effectieve adoptie in een multi-culturele context. Australië’s graduele aanpak met duidelijke deadlines en business incentives kan als voorbeeld dienen. Japan’s focus op enterprise-level implementatie is relevant voor Zuid-Afrika’s grote corporates.

Latijns-Amerika: Chili heeft jarenlange ervaring met clearance-modellen en real-time rapportage, wat waardevolle inzichten biedt over uitdagingen bij implementatie in emerging markets. Brazilië’s grootschalige fiscalisatie-ervaring is relevant voor het schalen van systemen.

Afrika: Nigeria’s recente Peppol-lancering (augustus 2025) biedt continentale peer-to-peer lessen, vooral rond infrastructurele uitdagingen en stakeholder engagement in een Afrikaanse context.

Deze cross-pollination van expertise versnelt Zuid-Afrika’s implementatie en verhoogt de kans op succes door te leren van internationale best practices én valkuilen.

Van uitdaging naar kans: Het strategische perspectief

Voor Zuid-Afrikaanse bedrijven:

Het e-facturatie mandaat is meer dan alleen compliance. Het is een kans voor digitale transformatie die verder gaat:

• Betere cashflow management door snellere facturatieverwerking
• Geautomatiseerde reconciliatie en minder handmatig werk
• Verbeterde data voor besluitvorming door gestructureerde informatie
• Lagere administratieve kosten op lange termijn
• Betere naleving met automatische VAT-berekeningen

Voor internationale handelaren:

Zuid-Afrika blijft een aantrekkelijke markt ondanks (of dankzij) digitalisering:

• Grote en groeiende economie (grootste in Afrika)
• Strategische ligging als toegangspoort tot zuidelijk Afrika
• Sterke infrastructuur vergeleken met andere Afrikaanse landen
• Bekwame workforce en goed ontwikkelde zakelijke diensten
• Lid van BRICS met groeiende internationale connecties

E-facturatie mag geen reden zijn om Zuid-Afrika te mijden. Het vereist wel bewuste strategische keuzes en tijdige voorbereiding.

Start je voorbereiding

Voor bedrijven met Zuid-Afrikaanse vestiging:

Begin NU met awareness en planning. Hoewel implementatie pas in 2028 verplicht wordt, vergt voorbereiding substantiële tijd. Wacht niet tot 2027 wanneer iedereen tegelijk probeert te implementeren – dan zijn consultants en providers overboekt en kosten hoger.

Voor internationale leveranciers:

Evalueer je positie en communiceer met je Zuid-Afrikaanse klanten. Vrijwillige Peppol-adoptie kan je onderscheiden van concurrenten en relaties versterken, vooral als je al investeert in Peppol voor Europa, het Midden-Oosten of Azië-Pacific.

Voor beide groepen:

Zie Zuid-Afrika’s e-facturatie mandaat niet als bureaucratische last, maar als onderdeel van Afrika’s digitale transformatie. Landen die vroeg investeren in digitale belastingsystemen hebben lagere fraude, efficiëntere inning en betere economische groei. Dit komt uiteindelijk alle eerlijke ondernemers ten goede.

De keuze voor Peppol betekent dat Zuid-Afrika kiest voor internationale interoperabiliteit in plaats van isolatie. Voor bedrijven die al actief zijn in meerdere markten, is dit een strategische kans: één investering, meerdere markten, toekomstbestendig.

Wil je meer weten over Zuid-Afrika’s e-facturatie ontwikkelingen en hoe je je kunt voorbereiden?

Bezoek Peppol.nu voor actuele informatie over internationale e-facturatie mandaten en bekijk ons overzicht van Peppol-leveranciers om de provider te vinden die het beste bij jouw situatie past.

Voor specialistische ondersteuning bij internationale e-facturatie strategieën kun je contact opnemen met Solventis.

Blijf op de hoogte van ontwikkelingen rond Zuid-Afrika’s Peppol-mandaat en andere internationale e-facturatie verplichtingen via Peppol.nu.

Veelgestelde vragen over Zuid-Afrika’s e-facturatie mandaat

Wanneer wordt e-facturatie verplicht in Zuid-Afrika?

De implementatie is gepland voor 2028 of later. De exacte datum wordt bevestigd in de definitieve wetgeving die verwacht wordt in 2026, na de tweede publieke consultatie eind 2025.

Geldt de verplichting ook voor bedrijven zonder Zuid-Afrikaanse vestiging?

Waarschijnlijk niet voor buitenlandse leveranciers zonder vaste inrichting in Zuid-Afrika, maar definitieve bevestiging volgt in 2026. Bedrijven met een permanent establishment in Zuid-Afrika vallen wél onder de verplichting.

Wat is het verschil tussen het 5-corner model en andere e-facturatie systemen?

Het 5-corner model combineert gedecentraliseerde factuuruitwisseling (via Peppol) met real-time rapportage aan de belastingdienst (SARS), zonder pre-clearance vereiste. Dit is anders dan gecentraliseerde systemen zoals Italië (SDI) of Polen (KSeF) waar facturen vooraf door de overheid gevalideerd moeten worden.

Kan ik mijn bestaande Peppol-connectiviteit gebruiken voor Zuid-Afrika?

Ja, waarschijnlijk wel. Als je al een Peppol Access Point provider hebt voor België, Frankrijk, Australië of andere markten, kan deze provider vaak Zuid-Afrika toevoegen aan je connectiviteit. De Peppol-infrastructuur is internationaal, al kunnen er Zuid-Afrika-specifieke business rules zijn.

Wat zijn de kosten van implementatie?

Kosten variëren sterk per bedrijfsgrootte en situatie. Voor middelgrote bedrijven: software-integratie €2.000-€10.000, Peppol Access Point €20-€150/maand, mogelijk per-factuur kosten €0,10-€0,50. Besparingen door automatisering overtreffen vaak de kosten binnen 2-3 jaar.

Hoe verhoudt dit zich tot Nigeria’s Peppol-systeem?

Nigeria lanceerde in augustus 2025 het eerste Afrikaanse Peppol-systeem, maar alleen voor B2G-transacties (leveringen aan de overheid). Zuid-Afrika plant een breder B2B-mandaat via het 5-corner model met real-time rapportage, wat verder gaat dan Nigeria.

Moet ik nu al actie ondernemen?

Ja, awareness en planning kunnen nu al beginnen. Monitor de tweede consultatie (eind 2025) en definitieve wetgeving (2026). Als je een Zuid-Afrikaanse vestiging hebt, begin met gap analysis en evaluatie van je systemen. Als internationale leverancier, evalueer de business case voor vrijwillige adoptie.

Wat gebeurt er als ik niet tijdig compliant ben?

Details over sancties worden nog uitgewerkt in de finale wetgeving. Op basis van internationale voorbeelden kunnen boetes variëren van enkele honderden tot duizenden euros per factuur, met mogelijke hogere sancties bij herhaaldelijke non-compliance.

Hoe weet ik welke Peppol Access Point provider geschikt is?

Zodra SARS accreditatiecriteria publiceert (verwacht 2026), bekijk dan providers op: Zuid-Afrika-expertise, internationale ervaring, ERP-integratie mogelijkheden, pricing, support-kwaliteit, en multi-country capabilities. Op Peppol.nu vind je vergelijkingen van internationale providers.

Kan Zuid-Afrika het mandaat nog uitstellen?

Mogelijk, zoals we bij andere landen hebben gezien (Slovenië uitstel tot 2027, UK tot 2029). De regering neemt stakeholder feedback serieus. Volg de consultaties om op de hoogte te blijven van eventuele wijzigingen.

Waar kan ik de officiële South African Revenue Service (SARS) updates volgen?

Bezoek de officiële SARS website voor updates, of volg Peppol.nu voor Nederlandse samenvattingen en praktische implicaties voor Nederlandse bedrijven.

Bronnen

• South African National Treasury – Draft 2025 Tax Administration Laws Amendment Bill (TALAB), 16 August 2025
• Fiscal Solutions – South Africa Moves Towards Mandatory E-Invoicing by 2028
• VATupdate – South Africa to Mandate E-Invoicing by 2028 to Combat VAT Fraud
• Avalara – South Africa e-invoicing and VAT update: VAT hike cancelled, e-invoicing planned for 2028
• VATcalc – South Africa VAT digital reporting & e-invoicing update
• Storecove – E-invoicing and Peppol in South Africa
• OpenPeppol – Country Profiles and Standards
• European Commission – VAT in the Digital Age (ViDA)

Dit artikel is geschreven op 8 december 2025 op basis van de meest recente beschikbare informatie. Zuid-Afrika’s e-facturatie regelgeving is nog in ontwikkeling. Raadpleeg altijd officiële SARS-bronnen en specialistische adviseurs voor de meest actuele informatie en advies specifiek voor jouw situatie.